Artykuły

Przyznaje, że szkoła teatralna trochę go nudziła. dodaje, że materiałem na aktora był raczej kiepskim, ale skoro ma dyplom, czasami przyjmuje propozycje grania. Szczególnie takie, w których można pojeździć na koniu i postrzelać z rewolweru.

Z Krzysztofem Jasińskim, aktorem i reżyserem, rozmawia Mateusz Przyborowski.

Mateusz Przyborowski: Ogląda pan każdy spek­takl teatru STU?

Krzysztof Jasiński: Prawie każdy.

To ile razy widział pan Biesy?

Oj, trzeba byłoby poli­czyć... Na pewno sto kilka­dziesiąt razy.

O Biesy pytam celo­wo, bo podobno od tego spektaklu rozpoczęły się organizowane przez pana obozy aktorskie w Gromie na Mazurach. Tak przynajmniej twierdzi Radosław Krzyżowski, z którym niedawno rozmawiałem.

Wszystko zaczęło się od Zemsty Aleksandra Fredry sprzed 12 lat, czyli spektaklu, w którym Radosław nie miał okazji grać.

Tak sobie myślę, że wielu aktorów chciałoby z panem współpracować.

Na castingi zgłasza się bardzo dużo młodzieży, przy­jeżdżają aktorzy z całej Polski. Młodzi zawsze mają nadzie­ję, że zagrają, ale casting to zawsze jest loteria. Dzisiaj to najbardziej popularna droga do tego zawodu, co widać w serialach telewizyjnych czy reklamach. W teatrach jest to rzadkie zjawisko, ale w związ­ku z tym, że zespół teatru STU nie jest etatowy, a kon­traktowy — i moim zdaniem jest to najlepsze rozwiązanie — posiłkuje się castingami. Główny cel jest taki, żeby zaprosić do współpracy naj­zdolniejszą młodzież.

Dlaczego kontraktowy te­atr jest lepszy niż etatowy?

Jeżeli w teatrze jest trzy­dzieści etatów, to dyrekcja stara się angażować przede wszystkich swoich aktorów. To znacznie ogranicza po­szukiwania repertuarowe. Jak się nie ma w zespole ak­tora do roli Hamleta czy Re­wizora, to zwyczajnie takich sztuk nie można wystawić. Zatrudnianie kontraktowe pozwala mieć najlepszych aktorów do danej roli. Nasz zespół artystyczny liczy 120 aktorów w sezonie, czyli czte­ry razy więcej, dzięki czemu mamy większe możliwości. Niektórzy grają u nas od 30-40 lat, mówią, że to ich głów­ne miejsce. Nie są na etacie i mają swobodę występowa­nia w serialach, filmie czy innych teatrach. Trzeba pa­miętać, że najbardziej utalen­towani aktorzy są najbardziej wolni, więc najczęściej nie muszą być na etacie i chętnie podpisują z nami kontrakty.

Niektórzy aktorzy w tea­trze STU są nawet dłużej niż 30-40 lat, jak Jerzy Trela.

Jerzy zaczynał z nami pracować przed 50 laty. Po zakończeniu pracy w Teatrze Starym wrócił do nas i teraz gra w pięciu tytułach.

Inni też.

Na przykład zaczynał z nami kompozytor Tomasz Stańko, i zagrał na niedaw­nym jubileuszu teatru. Zaraz po szkole, czyli 35 lat temu, przyszedł do nas także Da­riusz Gnatowski, znany telewidzom z serialu Świat według Kiepskich. Teatr STU jest jego matecznikiem. W Wariacie i zakonnicy Wit­kacego gra główną rolę od 30 sezonów. I nie możemy zdjąć tej sztuki, ponieważ publicz­ność nam na to nie pozwala.

 Nawet jeśli byście chcieli, to nie ma jak...

 Jesteśmy jedynym tea­trem w Polsce, który ogłasza repertuar z wyprzedzeniem i sprzedaje bilety od razu na cały sezon. Pod tym wzglę­dem jesteśmy niedoścignieni. A wydawałoby się, że jak ma się aktorów na etatach, to można zrobić ramówkę na cały rok. Oczywiście mamy dublury (podwójne obsady aktorskie — red.), żeby nie blokować aktorom szansy na jakiś intratny kontrakt w se­rialu czy filmie.

Jesteście bardzo rodzinni, ponieważ nie każdy dyrektor zabiera swoich aktorów na letnie obozy aktorskie. Wy przyjeżdżacie do Gromu na Mazurach.

Panuje tu wyjątkowa atmosfera. Pracujemy cały dzień z przerwami na posił­ki, rzucamy telefony w kąt i możemy skupić się tylko próbach. To jest niezwykle ekonomiczne, ponieważ z Warszawy, Łodzi czy Pozna­nia trudno byłoby przyjechać na serie prób do Krakowa. Łatwiej spotkać się wjednym miejscu i dać się skoszarować w obozowych warunkach. Dziesięć dni na Mazurach to jak dwa miesiące prób w teatrze. Poza tym jest jezioro, las, więc można dotlenić umysł, żeby później móc główkować przez wiele godzin.

Teatr STU zakładał pan w wieku 23 lat, jeszcze na studiach. Miał pan jakieś trudności? Dzisiaj stworze­nie zespołu w jednym miej­scu nie jest chyba łatwe?

 Nie wiem, jak jest dzisiaj, ale wiem też, że dla chcącego nic trudnego. Kiedy spotka­liśmy się w szkole teatralnej, od razu byliśmy zespołem. Współpracowałem z wieloma wybitnymi artystami, nasza grupa była silna od początku. Muszę też panu powiedzieć, że Kraków o tradycji awan­gardowej mnie ciągnął, ale szkoła trochę nudziła.

 Nudziło pana chodzenie na zajęcia?

Raczej to, co było przed­miotem tych zajęć. Intere­sowałem się teatrem dużo głębiej, niż oczekiwała tego szkoła teatralna. Materia­łem na aktora byłem raczej kiepskim, więc bardziej in­teresował mnie fenomen te­atru, a nie to, żeby grać w nim amantów. Na przykład nigdy nie marzyłem o graniu Ham­leta, ponieważ wdedziałem, że się do tego nie nadaję. Mam jednak dyplom aktora i cza­sami przyjmuję propozycje grania, a już szczególnie takie, gdzie można pojeździć na ko­niu i postrzelać z rewolweru.

Teatr STU szybko zaczął się pojawiać na najwięk­szych festiwalach w Polsce i poza jej granicami. Nie byli­ście zmęczeni tymi podróża­mi po całym świecie?

Czasami nawet bar­dzo, ale jeśli jest sukces, to o zmęczeniu nie ma mowy. Człowiek jest szczęśliwy, że mu się udaje. Szczególnie na takim poziomie, bo, jak pan wspomniał, bardzo szybko zaczęliśmy jeździć po świecie. Przemieszczaliśmy się czasem z jednego krańca na drugi.

A co z tęsknotą za polskim widzem?

Ona była, ale to się wszystko mieszało ze sobą. Chociaż faktycznie, chyba częściej graliśmy poza kra­jem. To były jednak takie czasy, że w Polsce było szaro i buro, a tam była wolność. To też miało swoje znaczenie.

A jeszcze w międzyczasie przyszedł stan wojenny...

To było okropieństwo, mnie się wtedy wydawało, że zakończyłem swoją działal­ność. Na dobre.

Mieliście jednak siłę.

Młodsi artyści i w ogóle młodsze społeczeństwo nie dostrzega tego cudu wol­ności. Nie należy się jednak temu dziwić, ale należy to wiedzieć, ponieważ młodzi nie mają zielonego pojęcia o tamtych czasach. Przez te 25 lat awansowaliśmy jako naród niezwykle energicz­nie. To właściwie katapulta w inny świat. A mój teatr miał szczęście. Przez pierwsze 25 lat uczestniczyliśmy w tej praktycznie realizowanej tęsknocie ku wolności, ponie­waż nasze spektakle nie były niczym innym jak tęsknotą. Z kolei drugie 25 lat to zbie­ranie owoców i spotykanie się z publicznością w zupełnie innych warunkach. I teraz chodzi o to, żeby nie stracić gdzieś tej szansy rozwoju, nie zatrzymać się na drodze, która do tej wolności prowa­dzi. Elity za to odpowiadają, a teatr jest przecież miejscem kształtowania elit. Wystarczy przeczytać rocznik statystycz­ny, żeby się dowiedzieć, jaka publiczność chadza dzisiaj do teatru.

20 lutego, czyli w dniu 50-lecia założenia teatru, ogłosił pan przejście na emeryturę. Nie żal panu tego wszystkiego zostawiać? Był pan dyrektorem teatru pół wieku, najdłużej w Europie!

Przecież ja z teatru nie odchodzę. Odchodzę jedynie z administrowania, przestaję być dyrektorem.

To dobrze, że pan z niego nie odchodzi, tym bardziej że nie tak dawno powiedział pan, że w teatrze można tylko umrzeć.

Oczywiście! I na pewno tak się stanie.

Ale będzie pan musiał znaleźć też czas na nadro­bienie zaniedbań w ogrodzie i w piwnicy.

(śmiech) Tak, staram się. Zbliża się jesień i to jest czas intensywnego pędzenia... A raczej intensywnego prze­rabiania owoców na wspania­łe konfitury.

Myślałem, że na wino albo nalewki.

Na to również.

Ja kończę pierwszą fermentację wina z wiśni i zamierzam zrobić jeszcze wino z winogron.

Moje winogrona jeszcze wiszą na krzakach i na począ­tek zdejmę pigwowca japoń­skiego, później przyjdzie czas na rokitnik, dziką różę...

To tego miejsca w piwnicy sporo będzie pan potrzebo­wał.

Piwnicę zawsze można powiększyć (śmiech).

Polecam jeszcze wino ryżowe. Jest pyszne!

Muszę spróbować. A na­lewki robię na ziołach spro­wadzanych z Chin, ponieważ wszystkie traktuję leczniczo.

To mnie pan teraz zasko­czył.

Wie pan, trzeba mieć żonę, która wyśle męża do irydologa na badanie dna oka. Wizyta kosztuje 150 zł. Taki irydolog zapisze później receptę na te wszystkie cho­roby, które w oku zobaczy. Leki z recepty kosztują już 800 zł. Zioła sprowadziłem z Chin i okazało się, że pić ich się nie da, więc wpadlem na pomysł, żeby zrobić z nich nalewki. I wychodzą rewela­cyjne!

I leczą, i smakują.

Wyciąg alkoholowy jest lepszy niż herbatka z wody.

Stwierdzam, że ma pan bardzo kochaną żonę!

To prawda, mam szczęś­cie.

*

Krzysztof Jasiński

Urodził się w 1943 roku. Aktor, reżyser teatralny i telewizyjny, założyciel i dyrektor krakowskiego Teatru STU (1966-2016); absolwent wydziału aktorskie­go Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie (1968). Był współtwórcą spektakli określanych jako manifesty pokolenia: Spadanie, Sennik polski, Exodus. Reżysero­wał m.in. Harfę Papuszy na krakowskich Błoniach, Halkę w krakowskich Skałkach Twar­dowskiego i Giocondę nad brzegiem Odry we Wrocławiu. Był reżyserem oper Giuseppe Verdiego i musicalu Chicago w Teatrze Komedia w War­szawie. Reżyseruje widowiska telewizyjne, jest twórcą m.in. benefisów w Teatrze STU. Za­grał w kilku filmach i serialach. Był partnerem Maryli Rodo­wicz, z którą ma dwoje dzieci, obecnie mąż Beaty Rybotyckiej, aktorki i piosenkarki.

Źródło: Filmpolski.pl.