Artykuły

W poniedziałek o 20.25 w Teatrze Telewizji transmisja Emigrantów Sławomira Mrożka ze studia na Woronicza.

Polska prapremiera Emi­grantów, jednej z najsłyn­niejszych i najczęściej gra­nych sztuk Mrożka, odbyła się 17 grudnia 1976 roku w Teatrze Współczesnym w Warszawie. W spektaklu wyreżyserowanym przez Jerzego Kreczmara wystąpi­li Mieczysław Czechowicz i Wiesław Michnikowski.

Premierowy spektakl opisywał August Grodzicki: „Mrożek napisał sztukę śmieszną i bardzo gorzką, aktualną i bardzo ludzką, międzynarodową i bardzo polską, w komediowym to­nie i z tragicznym wydźwię­kiem. Dwóch ludzi oznaczo­nych anonimowymi literami AA i XX. Bo też mogą oni przynależeć do różnych na­rodów, jak i akcja mogłaby się toczyć w różnych krajach. AA, inteligent, intelektuali­sta, rzec można filozof, uciekający z kraju ze swą wizją wolności, bez której trudno mu żyć. XX, chłop, półanalfabeta i ćwierćimbecyl, nadludzko harujący w rujnującej zdrowie pracy, wyrzekający się wszystkiego, aby nagromadzić pieniądze dla realizacji swojej wizji dobrobytu i szczęścia. Obaj śmieszni: jeden przez uparte filozofowanie, drugi przez prymitywizm, śmieszność sztuki wynika z tego starcia się filozofowania z prymity­wizmem”.

Zdaniem Piotra Cyrwusa — reżysera i odtwórcy roli XX — Emigranci są niewyczerpanym źródłem inspiracji także dzisiaj.

— W tym przejawia się geniusz Mrożka, że ta sztuka jest ciągle aktualna — twier­dzi Piotr Cyrwus. — Ten au­tor był świetnym obserwa­torem naszej natury. Odkrył i opisał nie tylko archetyp Polaka, ale i człowieka no­mada. U Mrożka emigranci są nomadami. Odarłem mocno tekst z realiów lat 60. Bardziej skoncentrowałem się na stawianiu pytań: gdzie są granice naszej wolności? A także: być czy mieć? I przez to, mam nadzieję, emigranci stali się jeszcze bardziej uniwersalni. Ale też ci emigranci wcale nie mu­szą wyjeżdżać — oni miesz­kają tuż obok nas, także w Warszawie.

Na pytanie, czym wersja telewizyjna będzie różniła się od teatralnej, Piotr Cyr­wus odpowiada:

— Będzie więcej zbliżeń, widz będzie mógł podejrzeć aktorów z bliskiej odległości. To ważne, bo rzecz dzieje się przecież w pełnej napięć relacji między dwoma bohaterami.

Rolę AA gra w przedsta­wieniu Szymon Kuśmider. Scenografia — Jan Kozikowski.

To drugie przedstawienie Emigrantów pokazywane w Teatrze Telewizji. W 1995 roku dla Teatru Telewizji Emigrantów wyreżysero­wał Kazimierz Kutz, a wystą­pili Marek Kondrat i Zbi­gniew Zamachowski.