Jadwiga Hańska
HAŃSKA Jadwiga, Janina, zamężna Beresowa (8 stycznia 1902 Kraków – 28 października 1991 Wrocław),
aktorka.
Była córką Jana i Zofii Hańskich. Według własnej relacji, do zawodu aktorskiego przygotowywała się na prywatnych lekcjach. W sezonach 1919/20 i 1923/24 występowała w Teatrze Bagatela w Krakowie, w 1920/21–1922/23 i 1926/27–1928/29 była aktorką krakowskiego Teatru im. Słowackiego. W sezonach 1924/25 i 1925/26 oraz zapewne w 1929/30 i 1930/31 grała w Teatrach Miejskich we Lwowie. W sezonach 1931/32–1934/35 należała do zespołu Teatru Polskiego w Katowicach, w 1935/36 i 1936/37 występowała w Teatrze Nowym w Poznaniu, później, do wybuchu wojny, zapewne w zespołach objazdowych.
Miała dobre warunki zewnętrzne: przystojna, szczupła brunetka, o dużych, wyrazistych oczach. Grała dużo, w różnorodnym repertuarze, role główne, ale też wiele drugoplanowych. Były to m.in. w Krakowie: Gwendolena (Brat marnotrawny, 1920); Mila (Przechodzień), Cecylia (Brzydki Ferrante), Blanka (Tragedia florencka), Tola (Księga Hioba), Irena (Tumor Mózgowicz), Córka (Wyzwolenie) – 1921; Leonia (Walka kobiet, 1922); Nelly (Poławiacz cieni), Krystyna (Miłość czuwa) – 1924; Tancerka (To, co najważniejsze), Roksana (Cyrano de Bergerac), Harfiarka (Wyzwolenie), rola tytułowa w Turandot – 1927; tytułowa w Dr Julia Szabo, Elsie (Pociąg widmo) – 1928; we Lwowie: Czang-Haitang (Kredowe koło), Mary (Świerszcz za kominem), Alina (Ciotunia) – 1926; w Katowicach: Helena (Wesele Fonsia, 1931); Bonny (Artyści), Helena (Proboszcz wśród ubogich), Amelia (Horsztyński) – 1933; Eliza (Skąpiec), Żona (Ucieczka Galsworthy’ego) – 1934; w Poznaniu: Kundzia (Powrót mamy), Helena (Most) – 1935.
Po wybuchu II wojny światowej znalazła się w Warszawie, w czasie okupacji niemieckiej pracowała jako urzędniczka w biurze. Po wojnie, w sezonach 1946/47–1968/69 była aktorką Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu (w 1946–49 Teatry Dolnośląskie), a od 1 września 1969 do 31 sierpnia 1991 należała do zespołu Teatru Współczesnego (od początku lat 80. nie pojawiała się na scenie, ale do końca życia odnawiano z nią co roku umowę o pracę na pół etatu).
Grała role drugoplanowe, była jednak zauważana przez recenzentów. Jej role na wrocławskich scenach to, m.in.: Pani Pearce (Pigmalion, 1946), Pani de Bulow (Madame Sans-Gêne, 1947), Teresa (Odwety, 1949), Pani Soerensen (Niemcy, 1949; zdaniem Jana Kotta była „oszczędna i wzruszająca, pokazała w swojej krótkiej scenie pełną godność ludzką”), Pasqualina (Bieg do Fragalà, 1953), Anna (Szczygli zaułek, 1954), Maria Józefa (Dom Bernardy Alby, 1956; według Wojciecha Dzieduszyckiego „potrafiła utrzymać widownię we współczującym napięciu”), Radczyni (Wesele, 1956), Julia Tesman (Hedda Gabler, 1957), Hrabina Wrońska (Anna Karenina, 1958), Julia Czerwińska (Dom kobiet, 1960), Julia Marcia (Idy marcowe, 1963), Babka (Lalek, 1965), Pani Jowialska (Pan Jowialski, 1966), Anfisa (Trzy siostry, 1968), Stiepanida (Mieszczanie, 1974), Kobieta (Anna Livia, 1976). W 1982 obchodziła jubileusz 60-lecia pracy artystycznej.
Zagrała niewielkie role w kilku filmach, m.in. w: Krzyżu Walecznych (1958), Sygnałach (1959), Ludziach z pociągu (1961), Smaku wody (1980).
Bibliografia
Boy: Pisma t. 19, 20: Degler: Witkacy (il.); Dąbrowski: Na deskach t. 1; Grodziska: Theatri decor, Koczanowicz (il.); Kott: Jak wam się podoba; Nawrat: Repertuar; Poskuta-Włodek: Dzieje 1918–39 (il.); Poskuta-Włodek: Trzy dekady (il.); T. Polski Wrocław. 50 lat (il.); T. Polski Wrocław 1945–65; T. Nowy w Poznaniu 1923–73; Troczyński: Pisma teatr.; Wajda-Woźniakowska: Repertuar 1918–26; Aktor i Widz 1936 nr 1; Gaz. Rob. 1982 nr 87; Kur. Warsz. 1931 nr 93, Prz. Teatr. i Kinematogr. 1920 nr 5, 1922 nr 14, 19; Scena Pol. 1922 z. 11–12; Sł. Pol. 1956 nr 19 (W. Dzieduszycki), 1960 nr 40 (B. Winnicki); Życie Teatru 1924 nr 39, 1925 nr 52, 1926 nr 3, 4 (il.), 12, 1927 nr 6, 13; Afisze, IS PAN; Akt zgonu nr 6134/1991, Arch. USC Wrocław; Akta, T. Współczesny Wrocław, ZASP (fot.); Hałabuda: Repertuar; Kułaga: T. Bagatela; Programy, IS PAN; Spis ZASP 1923, 1939; www.filmpolski.pl
Ikonografia
Fot. – Bibl. Jagiell., Bibl. Nar., IS PAN, MTWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
