Aleksandra Doszla
DOSZLA Aleksandra Helena, z domu Gmerek (12 marca 1929 Wieleń nad Notecią – 8 maja 1996 Wałbrzych),
aktorka-lalkarka.
Była córką urzędników pocztowych, Władysława Gmerka i Jadwigi ze Stroińskich; żoną aktora i reżysera Edwarda Doszli (ślub 6 marca 1952 w Wałbrzychu); matką aktorki-lalkarki Małgorzaty Olkowskiej.
W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej mieszkała we wsi Skrzynki pod Poznaniem; pracowała jako ogrodniczka w majątku właściciela niemieckiego, co uchroniło ją od wywiezienia na roboty przymusowe do Niemiec. Po wojnie, w 1945–47 była urzędniczką w Zarządzie Miejskim w Buku koło Poznania, a w 1947–51 pracowała w Centralnym Zarządzie Ceramiki Szlachetnej w Solicach Zdroju i w Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w Wałbrzychu.
Współpracowała z amatorskim ruchem teatralnym (grała np. Basię w przedstawieniu Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale). W dniu 21 września 1951 zaangażowała się w charakterze aktorki-lalkarki do Teatru Lalek w Wałbrzychu, gdzie po raz pierwszy wystąpiła w Wawrzyńcowym sadzie (1951), następnie w Nowych szatach króla (1952). W 1958 zdała eksternistyczny egzamin aktorski (lalkarski). W 1966 ukończyła w systemie korespondencyjnym Liceum Ogólnokształcące w Wałbrzychu, uzyskując świadectwo maturalne.
W Teatrze Lalek w Wałbrzychu była zaangażowana do 31 października 1978 i wystąpiła tu w rolach: tytułowej w Guignolu w tarapatach, Przekory, Smoka (Smok w Nieswarowie) – 1958; Wiedźmy (Krzesiwo, 1959), Agatki (Skarby Karkonoszy, 1960), Ciotki Ludwiki i Panny Karoliny (Biwak z piosenkami, 1961), Ochmistrzyni (Grymasela, 1962), Cioci Amelii (Tajemnicza szuflada, 1963), Bamby (Bambo w oazie Tongo, 1965); Rzepichy (Piast i Popiel), Śmierci i Anioła z fanfarą (O chłopie, co wszystkich zwodził, czyli Złoty klucz) – 1966; tytułowej w Kotku Protku, Baby Jagi (Klonowi bracia) – 1967; Przydróżki (Flisak i Przydróżka, 1969), a także m.in. w spektaklach: Amor i Psyche (1972), Turoniowa kolęda (1973), Konik Garbusek (1975), Cudowna lampa Aladyna (1976). W Wałbrzychu brała udział w programach Estrady Poetyckiej.
Od 1 listopada 1978 do końca sezonu 1980/81 była aktorką w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora, gdzie wystąpiła w przedstawieniach: O konieczności żeglowania, Pastorałka, O wesołym grabarzu, Psia ballada. W 1976–78 prowadziła zajęcia z gry lalką jawajką na Wydziale Lalkarskim krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej z siedzibą we Wrocławiu.
Bibliografia
Almanach 1995/96; PWST w Krakowie; Scena 1977 nr 8 (il.); Akt ślubu, Arch. USC Wałbrzych; Akta, T. Lalek Wałbrzych, ZASP (fot.); Almanach 1944–59.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
