Adam Elertowicz
ELERTOWICZ Adam (ok. 1875 - po 1920), kierownik muz. teatru, dyrygent. Podobno potomek Piotra Elerta, nadwornego śpiewaka i wiolinisty królów Władysława IV i Jana Kazimierza. Był synem Antoniego E., także muzyka, mężem (ślub przed 1911) Wiktorii Elertowiczowej z Kossobudzkich (zob. t. 1). W 1888-99 uczył się w Instytucie Muz. w Warszawie kompozycji (u Z. Noskowskiego), gry na fortepianie i organach. Działał w Warszawie. Początkowo pracował z zespołami amat., m.in. od 1904 prowadził orkiestrę rzemieślniczą. W 1909 i 1910 był kier. muz. kabaretu Momus, w którym akompaniował, komponował i znakomicie improwizował na fortepianie ilustracje muz. do programów. Komponował też muzykę do przedstawień w t. dram., m.in. do sztuk: "Azra" (t. Elizeum, 1906), "Wenus" (T. Wielki, 1910), "Warszawianka" (T. Mały, 1912). W sez. 1910/11 współpracował jako muzyk z T. Kukiełek M. Dienstla-Dąbrowy. Pracował w t. dram., muz., rewiowych i kabaretach jako kier. muz., dyrygent i akompaniator. Sprawował kierownictwo muz. w T. Artystycznym (1911), akompaniował w innym teatrze pod tą nazwą (sez. 1914/15), był dyrygentem w t. Bagatela (1914), kier. muz. i dyrygentem w T. Miniatury (1912/13), Współczesnym (1915-17), Nowoczesnym (1913, sez. 1915/16, 1916). Do tekstu W. Jastrzębca-Kozłowskiego napisał operetkę "Trzech Fredków", wystawioną w T. Nowoczesnym 13 V 1916. W dziedzinie małych form muz.- teatr., rozrywkowych i popularnych, cieszył się w Warszawie znaczną popularnością i współpracował z najwybitniejszymi artystami estrady (np. w karnawałowym programie "Tombola bez masek" zagranym 2 I 1918 w T. Wielkim). W 1918 był kier. muz. nowo powstałego T. im. Staszica, 1919 uczestniczył w występach estradowych w Dolinie Szwajcarskiej. W 1920 był akompaniatorem i korepetytorem wokalnym w t. Czarny Kot. Współpracował również stale z grupami amat., np. z kółkiem teatr, przy fabryce w Żyrardowie (prowadzenie chóru), Tow. Teatralnym Warsz. im. Bogusławskiego (kierownictwo muzyczne). W dwudziestoleciu międzywojennym nadal współpracował z t. rewiowymi i kabaretami jako kompozytor muzyki rozrywkowej. Bibl.: Blaszczyk: Dyrygenci; Czempiński: Teatry w Warszawie s. 248-249 (il.); Dymek z papierosa s. 140-141, 150 (il.); Jasiński: Na przełomie; Karwacka: Momus s. 70, 74 (il.), 79, 97, 101 (il.), 102, 123; Krasiński: Warsz. sceny; Malkowski: Moje wspomnienia; D. Ratajczak: Teatr Artystyczny Bolesława Leśmiana, Wrocław 1979; Sempoliński: Wielcy artyści; Szyfman: Labirynt; Taborski: T. pryw.; M. Waszkiel: Dzieje teatru lalek w Polsce (do 1945 roku), Warszawa 1990; Kur. Warsz. 1918 nr 223, 1919 nr 131, 1920 nr 258; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16. Ikon.: Mir (M. Ostoja-Gajewski): Portret, rys., tusz, repr. Kur. Świąteczny 1909 nr 6 (za H. Karwacka: Warszawski kabaret artystyczno-Iiteracki Momus, Warszawa 1982); Fot. - Bibl. Nar., MTWarszawa. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
