1 kobieta, 3 mężczyzn /Anna, Ojciec, Abel, Kain/
H. Lovinescu należy do czołówki dramatopisarzy rumuńskich. W swoim bogatym dorobku posiada sztuki różnorodnego charakteru, dramaty polityczne, sztuki obyczajowe, dramy psychologiczne /znane u nas - "Zburzona cytadela", "Autobiografia"/. "Gra życia i śmierci na pustyni popiołu", napisana przed przeszło dziesięciu laty a w ostatnim sezonie wystawiona z olbrzymim sukcesem w Bukareszcie, to swego rodzaju filozoficzna przypowieść sceniczna. Rzecz dzieje się gdzieś na naszej planecie, w czasie bliżej nieokreślonym, pewne jest tylko, że po jakiejś wielkiej katastrofie, kosmicznej klęsce, czy wojnie totalnej, która spustoszyła ziemię. Na pokrytej pogorzeliskiem i popiołem planecie ocalał Stary i jego dwaj synowie - Abel i Kain oraz przygarnięta przez nich litościwie dziewczyna Anna. Pędzą żałosny żywot na skraju pustyni, wśród zwalisk, rumowisk dawnego świata, dawnej cywilizacji odarci już nawet ze wspomnień, i nadziei. Starzec dziwaczeje, udaje obłęd, a może i mu ulega. Abel pogrąża się w łagodnej rezygnacji, coraz bardziej dystansując się wobec siebie i tego, co pozostało ze świata. Stała obecność Anny, jej witalność, instynkt życia, coraz bardziej dojrzewająca kobiecość wnoszą przecież element niepokoju w tę przerażającą egzystencję trojga bohaterów. Anna nie godzi się na nią - sama jej natura to wyzwanie śmierci i zniszczenia.
Miłość i pragnienie mogą narodzić się także na zgliszczach, i "pustyni popiołu". Ulegnie im nawet Abel. Pojmie Annę za żonę, choć będzie to "białe małżeństwo". Abel nie chce bowiem przedłużać historii rodu ludzkiego na planecie skazanej na zagładę. I wtedy pojawia się drugi syn Starego - Kain, który ma na sumieniu życie wielu ludzi, który brał udział w zagładzie świata, zbrukał swoje ręce krwią, uprawiał gwałt i przemoc. I teraz nie może o nich zapomnieć. Zdobywa siłą Annę, burzy swoisty ład egzystencji trojga bohaterów, potęguje szaleństwo ojca. Abel nic nie może zdziałać swoją łagodnością, przebaczenie nie zda się już na nic. Anna spodziewa się dziecka, spopielała planeta zaludni się od nowa. Stary w swoim szaleństwie uzna się za Chrystusa i pragnąc odkupić grzechy popełni samobójstwo. I wreszcie dojdzie do bezpośredniego starcia braci, w którym Kain zabije przecież - zgodnie z biblijnym przekazem - Abla. Wyczerpał się do dna dramat bohaterów. Kain odchodzi na pustynię. Anna zostanie sama. Rozpocznie się od nowa bieg dziejów człowieka.
Sztuka Lovinescu zwraca uwagę siłą wyobraźni w kreowaniu wizji świata po zagładzie, sytuacji ostatecznych, w jakich znaleźli się ocaleni z pożogi. Stanowi niewątpliwie interesujący i bogaty materiał dla inscenizatora, a także przynosi wyraziste, ostro zarysowane role.
Biuletyn Informacyjny Agencji Autorskiej "Nowe sztuki" nr 9/80
Ukryj streszczenie
